Του Χριστόδουλου Αθανασάτου
Μια συγκλονιστική μαρτυρία για τα γεγονότα του 1974,
σε ένα παράλληλο «θρίλερ» που εκτυλίχθηκε στη Νέα Υόρκη, με πρωταγωνιστές τον
Μακάριο, τον τότε Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Κύπρου, Ζήνωνα Ρωσσίδη, και μια σειρά
από διπλωμάτες, συμβούλους αλλά και πραξικοπηματίες, καταθέτει στον «Εθνικό
Κήρυκα» («Ε.Κ.») ο ιδρυτικός πρόεδρος του Cyprus Children’s Fund, Κώστας
Περαίος.
Ο κ. Περαίος, ο οποίος, αρχικά με την ιδιότητα του
Γραμματέα της Κυπριακής Ομοσπονδίας Αμερικής, είχε βρεθεί στο πλευρό του
Μακαρίου στο ξενοδοχείο «Carlyle» τα 24ωρα που προηγήθηκαν και κατά τη διάρκεια
της αιματηρής τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, μοιράζεται σημεία από την κατάθεσή
του στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή για τον Φάκελο της Κύπρου το 2010, από την
οποία και έλαβε αντίγραφο 14 χρόνια αργότερα.
Μια ανατριχιαστική απειλή για «Επιχείρηση Αϊχμαν» εναντίον
του Μακαρίου και των συνεργατών του, η οποία δεν είχε δει το φως της
δημοσιότητας, σκηνές κατασκοπευτικής ταινίας με Σοβιετικό επιτετραμμένο να
ανεβαίνει στην προεδρική σουίτα από το ασανσέρ των σκουπιδιών και την αντίδραση
του «Εθνάρχη» αλλά και του τότε Μονίμου Αντιπροσώπου στην είδηση της τουρκικής
εισβολής, ώρες μετά την ιστορική ομιλία στο Σ.Α. του ΟΗΕ, συνθέτουν ένα σκηνικό
που δίνει μια άλλη διάσταση στα παράλληλα γεγονότα στην άλλη άκρη του
Ατλαντικού, απ’ όπου πολλοί πιστεύουν ότι καθορίστηκε η εφιαλτική
πραγματικότητα της τουρκικής κατοχής, που παραμένει έως σήμερα, 50 χρόνια
αργότερα.
Ο Κώστας Περαίος, ο οποίος αργότερα ανέλαβε
αντιπρόσωπος του εμβληματικού επιχειρηματία και φιλανθρώπου Γιώργου
Παρασκευαϊδη, είχε δεσμευτεί να μην μιλήσει για όσα διημείφθησαν εκείνες τις
δραματικές ώρες, μέχρι να θεωρήσει ο ίδιος ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, με
την κατάθεσή του στη Βουλή και τη δημοσιοποίηση στοιχείων στον «Εθνικό Κήρυκα».
Ο Μακάριος, η ομιλία και η «Επιχείρηση
Αϊχμαν»
Ο Κώστας Περαίος, γεννημένος στο 1947 στη Μόρφου,
βρισκόταν στις ΗΠΑ από το 1963. Είχε σπουδάσει στο Queens College και το New School of Social Research. Με την πάροδο
των ετών, ενεπλάκη στη νεολαία της Ένωσης Κυπρίων, ενώ εξελέγη Γενικός
Γραμματέας της Κυπριακής Ομοσπονδίας, ιδιότητα με την οποία συνάντησε για πρώτη
φορά τον Μακάριο το 1973.
Σύμφωνα με την κατάθεσή του, στις 17 Ιουλίου, τον
Μακάριο υποδέχθηκαν ο Μ.Α. Ζήνων Ρωσσίδης, ο πρέσβης στην Ουάσιγκτον Νίκος
Δημητρίου, ο γενικός πρόξενος Ντίνος Μουσιούττας και ο Κούλης Γιαπανάς από τη
Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Κύπρου στον ΟΗΕ.
Ο Μακάριος διέμενε στο ξενοδοχείο
«Carlyle».
«Στο ξενοδοχείο έβαλαν δυο νέες γραμμές τηλεφώνων,
για να απομονώσει ο Μακάριος τα τηλεφωνήματα που δεν ήθελε να παραλάβει», είπε
ο κ. Περαίος στην κατάθεσή του, ο οποίος αξιοποιήθηκε λόγω του γεγονότος ότι
μιλούσε καλά αγγλικά, σε αντίθεση με τους φρουρούς του Μακαρίου. Στη συνέχεια,
αναφέρει πως εντάχθηκε στην ομάδα φύλαξης του Μακαρίου, προμηθευόμενος όπλο,
που χρεώθηκαν επίσημα στον Ζήνωνα Ρωσσίδη.
«Με πληροφόρησε ο Γιαπανάς ότι οι φρουροί του
Μακαρίου δεν είχαν όπλα. Μου είπε ότι ο Λάππας (σ.σ. ο ομογενής Τεντ Λάππας) θα
πλήρωνε για τρία όπλα, τα οποία αγόρασε επίσημα ο πρέσβης ο Ρωσσίδης. Τότε δεν
υπήρχε μεγάλη διαδικασία για να αγοράσεις όπλο, απλώς έδειχνες μια ταυτότητα,
αλλά τα αγόρασε ο Ζήνων Ρωσσίδης από ένα κατάστημα στο Λονγκ Άϊλαντ. Τελικά
αγοράσαμε πέντε Magnum 357, τα τρία τα πλήρωσε ο Λάππας, το ένα το πλήρωσα εγώ
και το ένα ο Γιαπανάς, το ένα πήρα εγώ και το άλλο ο Γιαπανάς. Τις ημέρες
εκείνες ιδρύσαμε μια ομάδα και την ονομάσαμε ‘Τάγμα Θανάτου’ για την προστασία
του Εθνάρχη», αναφέρει η κατάθεση του κ. Περαίου.
Στις 18 Ιουλίου, ο Μακάριος ζήτησε την συνδρομή του
Κώστα Περαίου για να του βρει το απόσπασμα μιας εκπομπής που προβλήθηκε στην
αμερικανική τηλεόραση, σχετική με το πραξικόπημα της Κύπρου. Την επόμενη ημέρα,
είχε μείνει πίσω στο ξενοδοχείο, όταν, όπως καταθέτει, απάντησε σε ένα
τηλεφώνημα όπου στην άλλη γραμμή βρισκόταν ο ΥΠΕΞ του Σαμψών, Ντίμης Δημητρίου
και απείλησε ευθέως με «Επιχείρηση Άϊχμαν». Πρόκειται για μια παροιμιώδη
αναφορά στη μακροχρόνια επιχείρηση της Μοσάντ εναντίον του ναζιστή Αδόλφου
Άϊχμαν, ο οποίος εντοπίστηκε και απήχθη από την Αργεντινή, προκειμένου να
δικαστεί και να εκτελεστεί στο Ισραήλ για τα εγκλήματα εναντίον των Εβραίων την
περίοδο του Ολοκαυτώματος.
«Το πρωί της 19ης Ιουλίου άρχισε η προετοιμασία της
ομιλίας του Εθνάρχη στα Ηνωμένα Έθνη. Όλοι τους πήγαν στα Ηνωμένα Έθνη εκτός
από εμένα. Έμεινα πίσω για την ασφάλεια του δωματίου και για τα τηλέφωνα. Στο
τηλέφωνο το οποίο είχαμε βάλει εξωτερική γραμμή λαμβάνω ένα τηλεφώνημα. Λέει η
άλλη γραμμή: ‘Από Κύπρο σας παίρνουμε, εδώ Υπουργός Εξωτερικών Ντίμης
Δημητρίου. Ποιος είστε;’, του λέω ‘Κώστας Περαίος’. Με ρώτησε ποιοι είναι εκεί,
του είπα πως όλοι είναι στα Ηνωμένα Έθνη. Μου λέει ‘Θέλω να διαβιβάσεις ένα μήνυμα:
ότι θα κατάσχουμε τα διαβατήριά σας, τις περιουσίες σας και θα στείλουμε
Operation Eichman’. Αν και ήμουν φοιτητής της πολιτικής επιστήμης δεν γνώριζα
την υπόθεση Άϊχμαν», αναφέρει στην κατάθεσή του. Μάλιστα, ο Υπουργός Εξωτερικών
ήταν αδερφός του πρέσβη στην Ουάσιγκτον, Νίκου Δημητρίου, που βρισκόταν στην
Αμερική.
Ερωτώμενος από τον «Εθνικό Κήρυκα», ο Κώστας Περαίος
εξέφρασε την άποψη πως η απειλή αυτή του Ντίμη Δημητρίου, κατά την οποία ήταν
παρόντα στο ξενοδοχείο δύο ακόμη άτομα, έδειχνε αφενός τη σιγουριά του
καθεστώτος για παραμονή του στην εξουσία -καθότι μια «Επιχείρηση Άϊχμαν» είναι
μακροχρόνια διαδικασία- και, αφετέρου, πως υπήρχε η δυνατότητα να υλοποιηθεί ως
απειλή, με την συνδρομή της CIA και ίσως του πανίσχυρου, τότε, ομογενούς
πράκτορα, Γκαστ Αβράκωτου.
«Οταν έγινε το τηλεφώνημα παρόντες ήμασταν εγώ, ο
Ανδρέας Ποταμάρης -που ήταν ο αρχηγός της Προεδρικής- και η Αλεξάνδρα Γαλανού.
Το τηλεφώνημα έχει γίνει, το έχω παραλάβει προσωπικά, το διαβίβασα προσωπικά, ο
Ανδρέας Ποταμάρης το είπε στον Μακάριο, και αυτός με φώναξε μέσα και με ρωτάει
‘τι νομίζεις’. Του λέω ‘Μακαριότατε δεν έχω περιουσία στην Κύπρο, το διαβατήριό
μου είναι αμερικανικό, το Άϊχμαν δεν κατάλαβα’. Μου εξήγησε. Μου είπε όμως ότι
‘δεν νομίζω να δοκιμάσουν εδώ’», σχολιάζει στον «Ε.Κ.» ο κ. Περαίος, θεωρώντας
πως η απειλή ήταν στοχευμένη.
«Όταν μου τηλεφώνησε ο Ντίμης Δημητρίου η απειλή δεν
ήταν για μένα γιατί δεν με ήξερε. Ήταν για τον αδερφό του, τον Μακάριο και τους
υπερασπιστές του. Με άλλα λόγια, γίνεται η εισβολή και ο Δημητρίου ο χουντικός
πιστεύει ότι θα παραμείνει στην εξουσία. Πώς είναι δυνατόν να γίνεται εισβολή και
να εκβιάζεις κάποιον με μια επιχείρηση που παίρνει χρόνια; Εάν έμενε η Χούντα,
θα έστελναν γκρουπ να δολοφονήσουν τον Μακάριο όπου και να ήταν. Ποιος θα το
έκανε; Θα έστελναν παιδιά από την Κύπρο; Θα έβαζαν ανθρώπους της CIA να το
κάνουν;
Αντιλαμβάνεσαι την δύναμη που είχε ο Αβράκωτος, εάν
μπορεί να πείσει το Κογκρέσο να χρηματοδοτήσει τον εξοπλισμό των Ταλιμπάν»,
είπε στη συνέχεια.
«Μακάριος και Ρωσσίδης πήγαν για ύπνο»
Αργά το βράδυ προς μεσάνυχτα της 20ής Ιουλίου στη
Νέα Υόρκη, όταν και ξεκίνησε η τουρκική εισβολή, ο Κώστας Περαίος περιγράφει
μια εικόνα η οποία προκαλεί εντυπώσεις και απορίες, στα όρια του σοκ: Τόσο ο
Μακάριος, όσο και ο Μ.Α. Ζήνων Ρωσσίδης, όταν πληροφορήθηκαν για την τουρκική
εισβολή δεν αντέδρασαν, αντιθέτως προτίμησαν να κοιμηθούν.
Στην κατάθεση τονίζεται ότι ο Μακάριος ενημερώνεται
και στη συνέχεια αποσύρεται στο δωμάτιό του. Ο Κώστας Περαίος δεν είχε οπτική
επαφή μαζί του, αλλά η εικόνα που εξέλαβε είναι πως δεν ακολούθησε περαιτέρω
κινητικότητα από πλευράς του. Παρόμοια αντίδραση περιγράφει και για τον Ζήνωνα
Ρωσσίδη, στον οποίο μετέβη πεζός, μαζί με τον πρέσβη. Δίνει μάλιστα μια εικόνα,
όπου ανοίγει την πόρτα η σύζυγος του Ρωσσίδη, με το νυχτικό, και τους
ενημερώνει πως όχι μόνο κοιμάται, αλλά έχει αποσυνδέσει και το τηλέφωνο για να
μην τον ενοχλούν.
Κάνοντας υποθέσεις όσον αφορά στις αντιδράσεις
αυτές, ο Κώστας Περαίος θεωρεί πως ο Σοβιετικός επιτετραμμένος που συναντήθηκε
κρυφά με τον Μακάριο στο ξενοδοχείο νωρίτερα, τον ενημέρωσε για «τουρκική
επέμβαση», την οποία ενδεχομένως εκείνος να εξέλαβε ως επιχείρηση επαναφοράς
του status quo.
«Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι ο Κίσινγκερ
ενημέρωσε τον Αβράκωτο. Ο Αβράκωτος πήγε στον Ιωαννίδη και του είπε να ρίξει
τον Μακάριο, διαβεβαιώνοντας ότι οι Τούρκοι δεν θα επέμβουν. Έδωσαν την
πληροφορία ώστε να το μάθουν και οι Σοβιετικοί. Είναι δυνατόν να υπάρχουν
υποβρύχια των Σοβιετικών στη Μεσόγειο και να μην το γνωρίζουν; Ο Κίσινγκερ και
η CIA υποκίνησαν το σχέδιο εναντίον του Μακαρίου, θεωρώντας ότι με αυτόν τον
τρόπο η Χούντα και η Τουρκία θα έρχονταν σε συμβιβασμό για τη διχοτόμηση»,
δηλώνει στον «Ε.Κ.» και απευθύνει το ερώτημα: «Εάν οι Σοβιετικοί ενημέρωναν
όντως τον Μακάριο ότι θα ήταν τόσο μεγάλη η καταστροφή, ο Μακάριος και ο
Ρωσσίδης δεν θα κοιμούνταν στις 11, αλλά θα ήταν στα τηλέφωνα», καταλήγει ο κ.
Περαίος, παραθέτοντας επίσης μια συνομιλία του Μακαρίου με ομογενείς, μετά την
τουρκική εισβολή.
«Εάν ήξερα ότι θα γινόταν μεγάλη καταστροφή,
καλύτερα να με σκότωναν», είχε πει ο Μακάριος.
Πηγή – πληροφορίες: https://www.ekirikas.com
Αναδημοσίευση:
Τα κείμενα που δημοσιεύονται στην κατηγορία
«αναδημοσίευση» είναι επιλογές από το διαδίκτυο και από διάφορες ενημερωτικές
πλατφόρμες ή από κείμενα που υπάρχουν στην παγκόσμια βιβλιογραφία.
Η αναδημοσίευση τους στην έγκυρη ανεξάρτητη
ενημερωτική σελίδα μας δεν σημαίνει απαραίτητα την αποδοχή των όσων
αναφέρονται, αλλά και ούτε ότι συμφωνούμε στις απόψεις που εμπεριέχονται ή
εκφράζονται στα κείμενα που προβάλουμε με ιδιαίτερη αγάπη και σεβασμό, αλλά
είμαστε πάντα και παραμένουμε πιστοί και εκφραστές της πασίγνωστης φράσης του Voltaire, (1694-1778 Γάλλος φιλόσοφος &
συγγραφέας) «Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το
δικαίωμά σου να το λες». Γιατί εμείς ως η ανεξάρτητη μοναδική έγκυρη
ενημερωτική σελίδα έχουμε πάντα τον πλουραλισμό στην ενημέρωση, αφού όταν η
ενημέρωση πιάνει τόπο, τότε έχει έναν και μοναδικό τόπο το «ΠΛΑΤΥ-ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ-ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ».