Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου.
Οι Έλληνες, για μιαν ακόμη χρονιά,
γιορτάσαμε με λαμπρότητα το Πάσχα. Τη
γιορτή αυτή τη νιώθουμε ως «εορτών εορτή» και «πανήγυρη των πανηγύρεων». Τη
τιμάμε ως ημέρα Λαμπρή, τη μόνη μεταξύ των 365 ή 366 ημερών του έτους.
Αισθανόμαστε ότι είναι ημέρα χαράς,
πλημμυρισμένη από το πνευματικό Φως του
Αναστάντος Ιησού Χριστού.
Το Φως αυτό προβάλλει την ημέρα του
Πάσχα η Εκκλησία. «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός» μας καλεί ο ιερέας
και οι ψάλτες ενισχύουν τον πανηγυρικό τόνο: «Καθαρθώμεν τας αισθήσεις και
οψόμεθα τω απροσίτω φωτί της Αναστάσεως, Χριστόν εξαστράπτοντα».
Από τους λογοτέχνες μας πιο κοντά στον
πνευματικό και θριαμβευτικό χαρακτήρα της Λαμπρής είναι ο Διονύσιος Σολωμός.
Αυτό γιατί όπως γράφει ο φίλος του Νικόλας Μάντζαρος, που μελοποίησε τον Εθνικό
μας Ύμνο, «με τρεις αγάπες τροφοδοτεί συνεχώς την ψυχή του: με την αγάπη του
Θεού, του διπλανού του και κάθε χριστιανικής αρετής». Και σε άλλο σημείο γράφει
ο Μάντζαρος: « Όσο περισσότερο ψηλώνει στη δημιουργία του, τόσο πιο πολύ
αισθάνεται μυστικά τα τρία πρώτα συστατικά του ενστίκτου του: αγνότητα,
ταπεινότητα και γαλήνη».
Ο Λίνος Πολίτης στο περισπούδαστο έργο
του «Γύρω στον Σολωμό» (ΜΙΕΤ, Αθήνα, 1995) αναφέρεται δια μακρών στη θρησκευτικότητα
του εθνικού μας ποιητή. Στο τραγούδι του «Εις μοναχήν» εκφράζει την υπερκόσμια
χαρά της Αναστάσεως δια των αγγέλων: « Χριστός Ανέστη εψάλλανε με τα χρυσά τους
χείλη, Χριστός Ανέστη, εκάνανε κι αστράφτανε σαν ήλιοι...». Και στο απόσπασμα
του «Λάμπρου» για την ημέρα της Λαμπρής γράφει: «Χριστός Ανέστη! Νέοι, γέροι
και κόρες, όλοι, μικροί και μεγάλοι, ετοιμαστείτε. Μέσα στες εκκλησίες τες
δαφνοφόρες με το φως της χαράς συμμαζωχθήτε. Ανοίξετε αγκαλιές ειρηνοφόρες
ομπροστά στους Αγίου και φιληθείτε...».
Ο εκ των διαπρεπεστέρων θεολόγων του
20ού αιώνα Γεώργιος Φλωρόφσκι στο βιβλίο του «Θέματα Ορθοδόξου Θεολογίας» (Εκδ.
«Άρτος Ζωής», Αθήναι 1973) εξηγεί θεολογικά τη λαμπρότητα της ημέρας: «Η
Ανάστασις του Χριστού», σημειώνει, «ήταν νίκη όχι μόνο επάνω στον δικό Του
θάνατο, αλλά γενικά πάνω στο θάνατο, όπως γράφεται και στον Κανόνα του
Πάσχα: “Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν,
άδου την καθαίρεσιν, άλλης βιοτής της αιωνίου απαρχήν”. Στην Ανάστασί Του όλη η
ανθρωπότητα συνανίσταται με τον Χριστό και “το γένος των ανθρώπων ενδύεται
αφθαρσίαν” (Από τον Όρθρο της Κυριακής του Πάσχα)».
Τα ήθη και τα έθιμα που έχει ο κάθε
τόπος για το Πάσχα είναι ισχυρότατα. Μεταδίδονται από γενιά σε γενιά και
δείχνουν τη συνέχειά μας. Θέλει πάντως προσοχή να μην καταντήσουν στείρο φολκλόρ.
Όπως έγραψε ο Παναγιώτης Δρακόπουλος: «Ως
ζωή και συνέχεια του Ελληνισμού δεν εννοούμε την ενθουσιώδη ανάστροφη
που τραβάμε στο τσαρούχι χορεύοντας τσάμικο. Μιλάμε για ζωή και δημιουργία μέσα
σε μιαν ατμόσφαιρα πυρακτωμένη και γεμάτη δηλητηριώδεις αναθυμιάσεις από το καμίνι όπου θα δοκιμασθούν όλοι οι
πολιτισμοί, οι παραδόσεις, οι κληρονομιές και οι ιδιοπροσωπίες». Χριστός
Ανέστη.-
