Επίσημη
πρεμιέρα και παρουσίαση της ταινίας «Στο Σύρμα», του Λεωνίδα Παπαδόπουλου, από
το ομώνυμο θεατρικό έργο του Αντώνη Κατσά (που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις
«Σύγχρονη Εποχή»), έγινε το βράδυ της Δευτέρας στον κινηματογράφο «STUDIO new
star art cinema». Πρόκειται για μια συγκλονιστική μαρτυρία, από το κολαστήριο
της Μακρονήσου, εκεί που «σώπαιναν οι λύκοι, γιατί ουρλιάζανε οι άνθρωποι», που
θα προβάλλεται σε α' προβολή από τις 17 Νοέμβρη στους κινηματογράφους.
Την
ταινία παρακολούθησε στην επίσημη πρεμιέρα της ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης
Κουτσούμπας, επικεφαλής πολυμελούς αντιπροσωπείας της ΚΕ του Κόμματος.
Πλήθος
κόσμου κατέκλυσε τον κινηματογράφο, παρουσία πολλών συντελεστών του έργου,
ανθρώπων των γραμμάτων και της τέχνης, παραγόντων της δημόσιας ζωής της
Καλαμάτας, αλλά και αγωνιστών της Αντίστασης και απογόνων τους, ανάμεσά τους ο
ακούραστος μακρονησιώτης αγωνιστής Λάζαρος Κυρίτσης, που συνεχίζει να είναι
στην πρώτη γραμμή στα 103 του χρόνια.
Μιλώντας
για την ταινία ο λογοτέχνης, Αλέξανδρος Βαλσαμής, σημείωσε ότι και μόνο με την
παραγωγή της έχει καταφέρει να φέρει και πάλι μια περίοδο της ιστορίας που η
άρχουσα τάξη προσπαθεί να αποσιωπήσει. Την ιστορική μνήμη δεν μπορούν να τη
σβήσουν όσο κι αν προσπαθούν, επισήμανε και μίλησε για το θεατρικό κείμενο του
Α. Κατσά, την έρευνα που καλείται να κάνει ο συγγραφέας για να βρει το κύριο
της περιόδου που αναφέρεται, να επιλέξει τους χαρακτήρες του κ.ά. Το σενάριο
απομακρύνεται από συγκεκριμένα ιστορικά πρόσωπα, οι χαρακτήρες του είναι
μυθοπλαστικά πρόσωπα, αλλά θέτει το πολιτικό διακύβευμα της περιόδου, την πίεση
για να υπογράψουν δήλωση οι αγωνιστές, να αποκηρύξουν το ΚΚΕ. Τα γεγονότα δεν
είναι πραγματικά με την έννοια ότι έχουν συμβεί, αλλά είναι αληθινά με την
έννοια ότι αποτυπώνουν την αλήθεια του νησιού, τη συνθετότητα των χαρακτήρων,
την ηθική υπεροχή των κομμουνιστών, του μεγαλείου του ψυχικού τους κόσμου.
Ο
Σπύρος Χαλβατζής, αντιπρόεδρος του ΣΦΕΑ, αναφέρθηκε στην εποποιία της Εθνικής
Αντίστασης και του ΔΣΕ που ενέπνευσε δημιουργούς όλων των μορφών της Τέχνης και
έδειξε από τη μια μεριά την απέραντη βία του αστικού κράτους, που εκφράστηκε με
φωτιά και σίδερο απέναντι σε εκατοντάδες χιλιάδες αγωνιστές και αγωνίστριες, κι
από την άλλη την αδούλωτη στάση των αγωνιστών - κομμουνιστών. Ο ηρωισμός των
κρατουμένων στους τόπους εξορίας έφτασε σε κορυφαίες στιγμές, επισήμανε και
ιδιαίτερα αναφέρθηκε στη θηριωδία της Μακρονήσου και την παλικαριά των
κρατουμένων που ξεπέρασαν όλα τα όρια της αντρειοσύνης. Ενώ αναφέρθηκε στο
θεατρικό του Αντώνη Κατσά, που προηγήθηκε της ταινίας, και την ίδια την ταινία
με το άρτιο αποτέλεσμά τους.
Η
ιστορικός και μέλος του ΔΣ της ΠΕΚΑΜ, Ελένη Μπιμπίρη, μίλησε για την ιστορία
του κολαστηρίου της Μακρονήσου, τη σφαγή του 1948, την ηρωική στάση του Μήτσου
Τατάκη και όλων των νεκρών της Μακρονήσου, τονίζοντας την ανάγκη να κρατηθεί
ζωντανή η ιστορία της Μακρονήσου, συγχαίροντας τους συντελεστές της ταινίας.
Παράλληλα, επισήμανε την ευθύνη των κυβερνήσεων για τον ιστορικό χαρακτήρα του
νησιού, ενώ παρουσίασε και τα σχετικά αιτήματα της ΠΕΚΑΜ.
Στη
συνέχεια τον λόγο πήραν οι ίδιοι οι συντελεστές, οι δημιουργοί. Ο Λεωνίδας
Παπαδόπουλος μίλησε για το χαμηλό κόστος της παραγωγής, για το δέσιμο της
ταινίας με τη Μεσσηνία όπου έγιναν σχεδόν στο σύνολό τους τα γυρίσματα και με
τον κόσμο της Καλαμάτας, καθώς όλοι οι ερασιτέχνες ηθοποιοί είναι από τοπικούς
συλλόγους και ομάδες της πόλης. Με τη σειρά του ο συγγραφέας, Αντώνης Κατσάς,
μίλησε με συγκίνηση, τιμή και χαρά για την παρουσία όλου αυτού του κόσμου στην
πρεμιέρα και ιδιαίτερα για την παρουσία του Λάζαρου Κυρίτση, που ήταν παρών στη
συγκλονιστική ιστορία της σφαγής του 1948 στη Μακρόνησο. Μίλησε ακόμα για την
αποδοχή που συνάντησε το έργο (βιβλίο και θεατρικό αρχικά) στην Καλαμάτα,
επισημαίνοντας ότι δείχνει την ανάγκη να γίνουν γνωστά τα γεγονότα, για να
βγουν συμπεράσματα και να μην ξαναζήσουμε τέτοιες καταστάσεις. Διηγήθηκε επίσης
ιστορίες των διώξεων του πατέρα του και γεγονότα που τον σημάδεψαν και στοιχεία
από αυτά έβαλε μέσα στο βιβλίο και στην ταινία, ενώ αφιέρωσε την προβολή σε
όσους πάσχισαν να κινήσουν την Ιστορία μπροστά.
Πριν
την έναρξη της προβολής το κοινό που κατέκλυσε την αίθουσα κράτησε ενός λεπτού
σιγή στη μνήμη όλων αυτών των αγωνιστών.
Όπως
σημειώνεται στο δελτίο Τύπου για την επίσημη πρεμιέρα της ταινίας και την
ιστορία της, πρόκειται για μια «συγκλονιστική ιστορία που έχει γραφτεί με αίμα.
Ένα συγγραφικό διαμάντι που καταπιάνεται με μια από τις πιο σημαντικές σελίδες
της ιστορίας αυτού του τόπου: Μακρόνησος. Όταν «σώπαιναν οι λύκοι, γιατί
ουρλιάζανε άνθρωποι».
Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα και
καταστάσεις
Σκηνοθεσία:
Λεωνίδας Παπαδόπουλος
Σενάριο:
Αντώνης Κατσάς
Πρωταγωνιστούν:
Γιώργος Χρανιώτης, Γιάννης Φωτεινόπουλος, Γιώργος Γιαννόπουλος, Εύη Γιαννακοπούλου,
Περικλής Αλμπάνης, Βασίλης Κολοβός, Γιώργος Τσαπόγας, Άρης Τσαμπαλίκας, Κώστας
Μιχαλόπουλος, Βάσω Φιλιππίδου, Γιώργος Ιατρόπουλος, Στράτης Καΐκης, Ολυμπία
Βενιζελέα, Ανδρέας Μανέτας
Φωτογραφία:
Λ. Παπαδόπουλος
Μοντάζ:
Λ. Παπαδόπουλος
Σκηνικά:
Βενετσάνος Μπαλόπουλος
Κοστούμια:
Τζένη Μανιατάκη
Ηχολήπτης:
Πάνος Κουραμπάς
Διάρκεια:
100’
Γλώσσα:
Ελληνικά
Υπόθεση:
Ο
Δημήτρης ανάμεσα σε άλλους αγωνιστές, εξορίζεται στην Μακρόνησο. Εκεί, ο
σκληρός βασανιστής Κοθράς προσπαθεί μάταια να τον σπάσει ώστε να υπογράψει
δήλωση. Μετά από 10 χρόνια κι ενώ καθένας τους νομίζει τον άλλο νεκρό,
συναντιούνται τυχαία στο παγκάκι ενός πάρκου. Πέρα από την αμφότερη έκπληξη και
από την απορρέουσα συζήτηση, σιγά σιγά θα ανακαλύψουν ότι η ζωή τους έχει παίξει
κι ένα απρόσμενο παιχνίδι.
Σχετικά
με τη ταινία:
Η
ταινία έχει βασιστεί στο θεατρικό έργο του Αντώνη Κατσά “Στο Σύρμα”, το οποίο
με την σειρά του είναι βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, αλλά και περιγραφές ή
αφηγήσεις αγωνιστών που υπήρξαν στην Μακρόνησο. Όπως σημειώνει ο συγγραφέας
"κάποιες σκηνές είναι αποτέλεσμα έμπνευσης ή διασκευής από περιγραφές που
συνάντησα σε βιβλία αγωνιστών που "φιλοξενήθηκαν προς αναμόρφωσιν" στο
κολαστήρι της Μακρονήσου (Μενέλαος Λουντέμης "Οδός Αβύσσου αριθμός 0"
Μίκης Θεοδωράκης, Γιώργος Φαρσακίδης, Γιάννης Ρίτσος "γυναίκες στη
Μακρόνησο" και άλλων).
Εγώ δεν έγραψα τίποτα με μελάνι, το είχαν
γράψει ήδη οι αγωνιστές με το αίμα τους".
Ο
τίτλος αναφέρεται στις σκηνές απομόνωσης της Μακρονήσου. Στην ταινία
συμμετέχουν 75 ηθοποιοί από τους οποίους οι περισσότεροι είναι ερασιτέχνες. Όλα
τα γυρίσματα έχουν γίνει κυρίως στην Μεσσηνία εκτός από δύο σκηνές που έχουν
γίνει στην Αρκαδία. Το έργο «Στο Σύρμα» γράφτηκε αρχικά και ανέβηκε ως θεατρικό
που θα ξανανεβάσει η «Θεατρική Διαδρομή» από 03/12/2022 έως 18/12/2022 στο
Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας σε σκηνοθεσία ΚΩΣΤΑ ΧΑΛΚΙΑ. Ακολούθως έγινε βιβλίο
και τώρα ολοκληρώνεται και ως ταινία μεγάλου μήκους. Ο δικηγόρος Αντώνης Κατσάς
συμμετείχε στην ταινία ως σεναριογράφος και βοηθός σκηνοθέτη, με συμβολή στη
διαδικασία και απόδοση των ρόλων, για τις ανάγκες της ταινίας. Όπως ο ίδιος
λέει, είναι από τους ανθρώπους που ενδιαφέρεται να οργανώνει μία ιστορία από το
μηδέν. Συμμετείχε ενεργά σε όλα τα γυρίσματα της ταινίας.