Του, Λάμπρου Τζούμη (Αντιστράτηγος ε.α.)
Ο
Υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο αναμένεται να πραγματοποιήσει επίσημη
επίσκεψη στην Αθήνα στις 4 και 5 Οκτ. Στο πλαίσιο αυτό, θα υπάρξουν συνομιλίες
για ζητήματα όπως οι ελληνοτουρκικές διαφορές, το προσφυγικό - μεταναστευτικό,
αλλά κυρίως θέματα αμυντικής συνεργασίας. Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν για
τις ΗΠΑ ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας στη Ν.Α. Μεσόγειο και για το λόγο αυτό
επιθυμούν την ενίσχυση της ναυτικής και αεροπορικής παρουσίας τους στην
περιοχή.
Η
ενίσχυση αυτή συνδέεται άμεσα με τη βάση της Σούδας και το ενδιαφέρον των ΗΠΑ,
για επέκταση της συμφωνίας παραχώρησης, με πενταετή ή δεκαετή διάρκεια. Η
συμφωνία ανανεώνεται σιωπηρώς ανά έτος, στο πλαίσιο της συμφωνίας αμοιβαίας
αμυντικής συνεργασίας, που η Ελλάδα και οι ΗΠΑ διατηρούν από το 1990. Η ετήσια
επέκταση της ισχύος της συμφωνίας είναι τυπικά αναγκαία ενέργεια που προκύπτει
από το ίδιο το περιεχόμενό της. Μια πολυετής ανανέωση που αποτελεί επιθυμία από
πλευράς ΗΠΑ, θα διευκολύνει την αμερικανική πλευρά να προχωρήσει σε
κατασκευαστικά έργα και στη γενικότερη αναβάθμιση των υποδομών, ώστε να
καταστεί δυνατή η στάθμευση περισσοτέρων και διαφορετικών ειδών στρατιωτικών
δυνάμεων και δομών διοικητικής μέριμνας.
Η
Σούδα αποτελεί προκεχωρημένη βάση ανεφοδιασμού για επιχειρήσεις στη Ν.Α.
Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή. Χρησιμοποιείται για περιπολίες του ναυτικού των
ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, αναγνωριστικές αποστολές και υποστήριξη με ανεφοδιασμό στον
αέρα, καθώς και για πολυεθνικές επιχειρήσεις. Λόγω της αστάθειας που
παρουσιάζει την περίοδο αυτή η περιοχή της Ν.Α. Μεσογείου και των εξελίξεων στη
Συρία και τη Λιβύη, η βάση της Σούδας είναι πιο σημαντική από ποτέ.
Χρησιμοποιήθηκε εκτενώς από τους
Αμερικανούς στις επιχειρήσεις εναντίον του Ιράκ, τόσο το 1991 όσο και το 2003,
αλλά και στον πόλεμο του Αφγανιστάν.
Η
βάση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, εγκαταστάσεις που κατασκευάστηκαν με πιστώσεις
του NATO και ποιο αξιόλογη από αυτές είναι το μοναδικό στη Μεσόγειο, κρηπίδωμα
Κ-14, στο οποίο μπορεί να σταθμεύσει αεροπλανοφόρο, ενώ υπάρχουν επίσης
αποθήκες υγρών καυσίμων και αποθήκες πυρομαχικών. Αυτό το στοιχείο προσφέρει
συγκριτικό πλεονέκτημα στη Σούδα, καθώς πρόκειται για τη μοναδική τέτοια
εγκατάσταση στη Μεσόγειο. Η βάση βρίσκεται υπό ελληνική διοίκηση για θέματα
μέριμνας προσωπικού και κτηριακών εγκαταστάσεων, ενώ την επιχειρησιακή ευθύνη
έχουν οι αμερικανοί. Στο αεροπορικό κομμάτι της βάσης, οι Αμερικανοί διατηρούν
δικό τους τμήμα, που το διοικούν αποκλειστικά οι ίδιοι.
Πέρα
από τη βάση της Σούδας, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει για τις ΗΠΑ το λιμάνι
της Αλεξανδρούπολης. Η κατασκευή του κάθετου διασυνδετήριου αγωγού φυσικού
αερίου Ελλάδας – Βουλγαρίας και η εγκατάσταση του πλωτού τερματικού σταθμού
αποθήκευσης και επαναεριοποίησης φυσικού αερίου στη θαλάσσια περιοχή της
Αλεξανδρούπολης, παράλληλα με τις υπάρχουσες συγκοινωνιακές υποδομές και το
δίκτυο οδικών αξόνων της ευρύτερης περιοχής, δημιουργούν τις προϋποθέσεις και
τη μετατροπή του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης σε στρατηγικό κόμβο με σημαντικές
ενεργειακές προοπτικές. Παράλληλα αμερικανικές δυνάμεις έχουν αναπτυχθεί σε
στρατόπεδα επί ελληνικού εδάφους με κύριο σκοπό τη συνεργασία, συνεκπαιδεύσεις,
καθώς και ευρύτερες δραστηριότητες. Στην αεροπορική βάση της Λάρισας σταθμεύουν
τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV) MQ-9 Reaper, για τα οποία συμφωνήθηκε
πρόσφατα η παραμονή τους για 2 χρόνια και το στρατόπεδο της Αεροπορίας Στρατού
στο Στεφανοβίκειο Μαγνησίας έχει χρησιμοποιηθεί μεταξύ άλλων για στάθμευση και
εκπαίδευση ελικοπτέρων Apache και Black Hawk.
Με
δεδομένο την επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ και Τουρκίας το τελευταίο διάστημα και
την αξιοπιστία της Άγκυρας να έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση, λόγω της
επαμφοτερίζουσας στάσης που έχει τηρήσει σε διάφορες περιπτώσεις, η παροχή
διευκολύνσεων στις ΗΠΑ θα μπορούσε να αποτελέσει ισχυρό διαπραγματευτικό όπλο
για την Ελλάδα. Θέματα όπως η αναβάθμιση των F-16 ή παραχώρηση με ευνοϊκούς
όρους διαφόρων εξοπλιστικών μέσων θα ήταν δυνατόν να τεθούν στο τραπέζι των
συνομιλιών σε περίπτωση μιας συμφωνίας επέκτασης χρονικής παραχώρησης για τη
βάση της Σούδας και τη διάθεση αεροπορικών βάσεων για μη επανδρωμένα αεροχήματα
και ελικόπτερα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποφέρει τεράστια οφέλη στην Ελλάδα,
τα οποία δεν αφορούν μόνο στο οικονομικό μέρος, αλλά θα συντελούσαν στην
μεγιστοποίηση της ελληνικής γεωστρατηγικής σημασίας και την εξυπηρέτηση των
ελληνικών συμφερόντων.
