Η
καταληκτική ημερομηνία για την κατάθεση υποψηφιοτήτων, τα προσόντα
εκλογιμότητας αλλά και τα αντίστοιχα κωλύματα για τη συμμετοχή υποψηφίων στις
δημοτικές εκλογές ρυθμίζονται από το Ν.4555/2018.
Ι. Δικαιώματα του εκλέγειν και του
εκλέγεσθαι ως συνταγματικά δικαιώματα
Τα
δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι , δηλαδή τα δικαιώματα του πολίτη
αφενός να ψηφίζει και αφετέρου να είναι υποψήφιος αποτελούν θεμελιώδη πολιτικά
δικαιώματα τα οποία κατοχυρώνονται στο άρθρο 51 του ισχύοντος Συντάγματος
αποτελώντας την κορυφαία εκδήλωση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας.
Το
δικαίωμα του εκλέγειν κατοχυρώνει το δικαίωμα αλλά και την ταυτόχρονη υποχρέωση
του Έλληνα πολίτη ο οποίος πληροί τις νόμιμες προϋποθέσεις να συμμετάσχει στην
εκλογική διαδικασία, κατά την οποία εκλέγονται οι βουλευτές και κατ’ επέκταση η
κυβέρνηση καθώς επίσης και οι αρχές των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (
Δήμαρχοι, Αντιδήμαρχοι, Δημοτικοί Σύμβουλοι , Περιφερειάρχες , Αντιπεριφεριάρχες,
Περιφερειακοί Σύμβουλοι κλπ.), δια της παροχής της ψήφου του. Κατά κύριο λόγο
αποτελεί ένα από τα βασικότερα συνταγματικά δικαιώματα, αφού ο λαός, με την
ψήφο κάθε πολίτη, αποφασίζει για το ποιος θα ασκεί τις βασικές κρατικές
λειτουργίες.
Εξίσου
σημαντικό δικαίωμα αποτελεί και το αλληλένδετο με το δικαίωμα της ψήφου, δικαίωμα
της υποψηφιότητας ( του εκλέγεσθαι) το οποίο επίσης κατοχυρώνεται στο άρθρο 51
του ισχύοντος Συντάγματος. Σύμφωνα με το περιεχόμενου αυτού του δικαιώματος,
κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα να θέτει υποψηφιότητα σε εκλογές
(βουλευτικές-δημοτικές-κοινοτικές-περιφερειακές) με οποιοδήποτε συνδυασμό αυτός
επιθυμεί ή και κατά περίπτωση (κοινοτικές εκλογές) ως ανεξάρτητος υποψήφιος
πληρώντας βέβαια τις προϋποθέσεις του Συντάγματος (όριο ηλικίας, μη στέρηση
πολιτικών δικαιωμάτων λόγω καταδικαστικής απόφασης, ψυχική υγεία κλπ.)
ολοκληρώνοντας έτσι τη συνταγματική πρόβλεψη περί της πολιτικής ελευθερίας.
ΙΙ. Προσόντα εκλογιμότητας και
κωλύματα υποψηφίων για τις δημοτικές εκλογές
Τα
προσόντα εκλογιμότητας αλλά και τα αντίστοιχα κωλύματα για τη συμμετοχή
υποψηφίων στις δημοτικές εκλογές ρυθμίζονται από το Ν.4555/2018.
Ειδικότερα,
το ηλικιακό όριο της συμμετοχής στις εκλογές καθορίζεται στο αρ. 13§2 όπου
προβλέπεται ότι ως δημοτικός σύμβουλος ή σύμβουλος κοινότητας ή πρόεδρος
κοινότητας μπορεί να εκλεγεί α) ο δημότης που έχει την ικανότητα να εκλέγει και
έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών και β)
ο πολίτης κράτους-μέλους της Ε.Ε εφόσον έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της
ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών και έχει την ικανότητα να εκλέγει
σύμφωνα και με τις ειδικότερες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, ενώ το
αντίστοιχο ηλικιακό όριο για την εκλογή του Δημάρχου ορίζεται με τη συμπλήρωση
του 21ου έτους
Στο
αρ.14 προβλέπονται τα κωλύματα και τα ασυμβίβαστα των υποψηφίων όπου τα
σπουδαιότερα εκ των οποίων είναι τα εξής: α)των δικαστικών λειτουργών , των
αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, των θρησκευτικών
λειτουργών και των μελών Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών. Κατ’ εξαίρεσίν δε, οι
αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας και οι δικαστικοί
λειτουργοί δύνανται να είναι υποψήφιοι στις αυτοδιοικητικές εκλογές υπό τη
διπλή προϋπόθεση ότι, αφ’ ενός δεν υπηρετούσαν εντός των ορίων του Δήμου στον
οποίο επιθυμούν να είναι υποψήφιοι κατά τους τελευταίους 24 μήνες πριν από τη
διεξαγωγή των εκλογών και αφετέρου της παραίτησης από τη θέση τους σύμφωνα με
τις νόμιμες διαδικασίες.
β)
Tων Διοικητών, υποδιοικητών, διευθυνόντων συμβούλων , προέδρων δ.σ ή διευθυντών
ΝΠΔΔ , κρατικών ΝΠΙΔ , δημοσίων επιχειρήσεων.
γ)
Tων υπάλληλων με σχέση εργασίας δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου
του Δημοσίου , Δήμων ,των περιφερειών κλπ. οι οποίοι άσκησαν καθήκοντα
προϊσταμένου οργανικής μονάδος επιπέδου διεύθυνσης ή ανώτερου, εντός του
12μήνου πριν από τη διενέργεια των αυτοδιοικητικών εκλογών, στους δήμους, μέσα
στα διοικητικά όρια των οποίων εκτεινόταν η αρμοδιότητα των ανωτέρω οργανικών
μονάδων. Δεν υπάγονται διευθυντές σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας η
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης – εμπίπτουν προϊστάμενοι διευθύνσεων εκπαίδευσης.
δ)
όσων συνδέονται με το δήμο η τα ΝΠ ή με ΝΠ στα οποία αυτός συμμετέχει με
σύμβαση προμήθειας, εκτέλεσης έργου ,παροχής υπηρεσιών, παραχώρησης δικαιώματος
εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας με αντικείμενο αξίας πάνω από 5000 ευρώ ετησίως.
Η συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση καταλαμβάνει και τους γενικούς διευθυντές,
διευθύνοντες συμβούλους, προέδρους, μετόχους και εταίρους , κεφαλαιουχικών,
εφόσον το ποσοστό συμμετοχής τους στις εταιρίες είναι μεγαλύτερο από 5% αλλά
και τους εταίρους προσωπικών εταιριών που έχουν συμβληθεί με τον οικείο Δήμο
εφόσον το οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης υπερβαίνει το ανωτέρω ποσό.
Τέλος,
στο άρθρο 15 προβλέπεται το ασυμβίβαστο της εκλογής εξαιτίας οφειλών , το οποίο
ορίζεται στο ύψος των 500 ευρώ οφειλής στο Δήμο ή τα Ν.Π ή των κοινωφελών
επιχειρήσεων αυτού, το οποίο όμως δύναται να καλυφθεί-εξοφληθεί και μετά την
εκλογή και προπάντων έως την ημέρα εγκατάστασης των νέων δημοτικών αρχών.
ΙΙΙ. Σχετικά έγγραφα και χρονικό όριο
για την υποβολή της υποψηφιότητας
Στο
άρθρο 18 ορίζονται τα σχετικά με την υποβολή της υποψηφιότητας και ειδικότερα
,για τη συμμετοχή του υποψηφίου στις εκλογές απαιτούνται : α) Πιστοποιητικό
εγγραφής στο δημοτολόγιο του δήμου όπου είναι υποψήφιος, β) Υπεύθυνη δήλωση
στην οποία αποδέχεται την υποψηφιότητά του και δηλώνει υπεύθυνα ότι δεν
συντρέχει στο πρόσωπό του κανένα εκ των προβλεπόμενων στο νόμο κωλυμάτων εκλογιμότητας,
γ) Αποδεικτικό είσπραξης Δ.Ο.Υ ή παράβολο υπέρ του Δημοσίου ύψους 50 ευρώ.
Τέλος
το χρονικό όριο υποβολής της υποψηφιότητας εντοπίζεται με βάση το νόμο στις 20
μέρες πριν από την ημέρα των εκλογών, επομένως, με βάση την κείμενη νομοθεσία
και ελλείψει νεότερης ρύθμισης, δεδομένου πάντα του γεγονότος ότι με βάση το
νόμο , η ημέρα διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών συμπίπτει με την ημέρα
διεξαγωγής των ευρωεκλογών ( 26 Μαΐου) , η προθεσμία υποβολής υποψηφιότητας
λήγει την 5η Μαΐου.
