ΤΟΥ
ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ Ε.Α. ΛΑΜΠΡΟΥ ΤΖΟΥΜΗ.
Με σκοπό την ενημέρωση και επειδή μου ζητήθηκε
από ορισμένους φίλους να αναρτήσω την ομιλία μου από την προχθεσινή εκδήλωση
σχετικά με το «Σκοπιανό», την παραθέτω στη συνέχεια. Το κείμενο είναι
μακροσκελές και ζητώ συγγνώμη για τυχόν συντακτικά λάθη, καθόσον προσπάθησα να
βάλω στη «σειρά» τις σημειώσεις που είχα και να τις μετατρέψω σε αυτοτελή ενότητα
γραπτού λόγου.
Αρχικά
γίνεται μια ιστορική ανασκόπηση και αναφέρονται οι «ρίζες» του προβλήματος που
σήμερα ονομάζουμε «Μακεδονικό» και στο τέλος του κειμένου επισημαίνονται τα
προβλήματα που προκύπτουν από τη συμφωνία των «Πρεσπών».
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ
Μέχρι
τα μέσα του 19ου αιώνα η αναφορά σε Μακεδονία και Μακεδόνες ουδεμία σχέση είχε
με εθνοτική ταυτότητα αλλά παρέπεμπε σε γεωγραφική περιοχή και στους αρχαίους
Μακεδόνες, την αυτοκρατορία δηλαδή των Τημενιδών με εξέχοντα μέλη τον Φίλιππο
και τον Μέγα Αλέξανδρο. Να επισημάνουμε ότι μέχρι τον 6ο αιώνα μ.χ. οι Σλάβοι
δεν κατοικούσαν στην περιοχή της Βαλκανικής αλλά στην Κεντρική Ευρώπη, πέριξ
των ποταμών Δνείπερου και Βιστούλα. Επρόκειτο για ένα συνονθύλευμα λαών, συχνά
με εχθρικές σχέσεις μεταξύ τους. Στα χρόνια του Ιουστινιανού, στο 530-560 μ.χ.
περίπου κινήθηκαν προς τα Βαλκάνια και άρχισαν τις επιδρομές στο Βυζάντιο. Από
το 600 μ.χ. περίπου εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην περιοχή του Αίμου, αλλά δεν
διεκδίκησαν μακεδονική ταυτότητα. Εξ' άλλου δεν θα μπορούσε να γίνει κάτι
τέτοιο γιατί σύμφωνα με τον Ηρόδοτο το ελληνικό έθνος διακρινόταν από το
«ομόαιμο, το ομόγλωσσο, το ομόθρησκο και το ομότροπο».
- Στα μέσα του 19ου
αιώνα και ενώ η Οθωμανική αυτοκρατορία βρισκόταν υπό κατάρρευση, η Ρωσία
θεώρησε ότι ήλθε η ώρα να θέσει σε εφαρμογή τα μεγαλεπήβολα σχέδια της για
έξοδο στο Αιγαίο. Εκπόνησε λοιπόν ένα πνευματικό, πολιτικό και πολιτιστικό
δόγμα που ονομάστηκε κίνημα του πανσλαβισμού, το οποίο αποσκοπούσε στην
πολιτική συνένωση των σλαβικών λαών σε ενιαίο ομοσπονδιακό κράτος, υπό ρωσικό
έλεγχο. Η πρώτη σλαβική οργάνωση ή κομιτάτο όπως ονομάσθηκε, ιδρύθηκε το 1845
στη Μόσχα και είχε στόχο να προσηλυτίσει τους Σλάβους στην ιδέα του
πανσλαβισμού. Διατέθηκαν σημαντικά ποσά να αναπτυχθεί κατάλληλη προπαγάνδα, προκειμένου
να υιοθετηθεί η άποψη, ότι η Μακεδονία και η Θράκη κατοικούνταν κυρίως από
Βούλγαρους και ότι οι Έλληνες αυτών των περιοχών ήταν δήθεν βιαίως
εξελληνισμένοι Βούλγαροι από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η Ρωσία, μέσω αυτής
της προπαγάνδας, εμφανιζόταν ως προστάτης των λαών σλαβικής καταγωγής και
συντηρούσε τον σλαβικό εθνοφυλετισμό.
- Η ρωσική προπαγάνδα
για εξυπηρέτηση του κινήματος του πανσλαβισμού, αναπτύχθηκε και στην περιοχή
του Αγίου Όρους, υπό μορφή διεισδύσεως με μοναχούς. Η προσπάθεια ξεκίνησε από
τη μονή του Αγίου Παντελεήμονα και στη συνέχεια με διάθεση σημαντικών ποσών
έγινε αγώνας καταλήψεως σημείων στη χερσόνησο του Άθω, αγοράζοντας σκήτες,
κελιά και καλύβες από τα διάφορα ελληνικά μοναστήρια με στόχο την ανύψωση τους
σε μονές και την αύξηση των δικαιωμάτων τους, με απώτερο σκοπό την εξυπηρέτηση
των ρωσικών συμφερόντων στην περιοχή του Αγίου Όρους.
- Η προσπάθεια αυτή
του κινήματος είχε ως αποτέλεσμα το 1870 με σουλτανικό φιρμάνι να συσταθεί η
βουλγαρική εξαρχία ως αυτόνομη ορθόδοξη εκκλησία, κατά παράβαση των
χριστιανικών διατάξεων και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Οικουμενικού
Πατριαρχείου. Η σύσταση της βουλγαρικής εξαρχίας αποτέλεσε το «δούρειο ίππο»
του ρωσικού πανσλαβισμού στη Βαλκανική και το εργαλείο για τη βαθμιαία αφύπνιση
του βουλγαρικού εθνικισμού και του μίσους κατά των Ελλήνων, που διατηρήθηκε
μέχρι και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι γνωστές οι σφαγές που διεπράχθησαν
εναντίον των κατοίκων της Βορείου Ελλάδας, με χαρακτηριστική περίπτωση αυτή του
Δοξάτου Δράμας που υπέστη σφαγές τόσο στους Βαλκανικούς πολέμους το 1913, στον
Α' Παγκόσμιο το 1917, όταν οι Βούλγαροι ως σύμμαχοι των Γερμανών κατέλαβαν την
Ανατολική Μακεδονία, αλλά και το 1941 στο Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, όταν η περιοχή
κατελήφθη από τους Γερμανούς και στη συνέχεια την εκχώρησαν στους συμμάχους
τους Βουλγάρους.
- Η πολιτική πράξη
συνεργασίας μεταξύ Ρωσίας και Βουλγαρίας υπήρξε η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου το
1878. Η βασική διάταξη της Συνθήκης αυτής προέβλεπε τη δημιουργία της Μεγάλης
Βουλγαρίας, η οποία περιελάμβανε εκτός από τα εδάφη της σημερινής Βουλγαρίας,
τη Μακεδονία και ένα μεγάλο μέρος της Θράκης. Μέσα από αυτό το δημιούργημα του
Τσάρου, η Ρωσία κατέβαινε ουσιαστικά στο Αιγαίο και μπορούσε να απειλήσει την
Κωνσταντινούπολη ανά πάσα στιγμή. Υπό την απειλή ανατροπής της ευρωπαϊκής
ισορροπίας οι άλλες δυνάμεις αντέδρασαν άμεσα και οργανώθηκε μια νέα
διαπραγμάτευση. Με το συνέδριο του Βερολίνου τον Ιούνιο του 1878 περιορίσθηκαν
τα εδάφη της Βουλγαρίας τόσο νοτίως όσο και βορείως του Αίμου και η Μακεδονία
επανήλθε στον οθωμανικό έλεγχο.
- Το 1893 ιδρύθηκε
στη Θεσσαλονίκη από Βούλγαρους η Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση
VMRO, με σκοπό το συντονισμό των προσπαθειών των χριστιανικών πληθυσμών της
Μακεδονίας για την απελευθέρωσή τους από τον Οθωμανικό ζυγό. Η οργάνωση
αναφερόταν γενικά στα δικαιώματα του «Μακεδονικού λαού», αλλά στην
πραγματικότητα αποσκοπούσε στον εκβουλγαρισμό της Μακεδονίας και την απόσχισή
της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ως ενδιάμεσο στάδιο πριν την τελική ένωσή
της με τη Βουλγαρία. Η διαδικασία αυτή ήταν μεθοδική και περιελάμβανε τη
διαφοροποίηση της εθνικής συνείδησης του ντόπιου χριστιανικού πληθυσμού μέσω
εκκλησιών που υπάγονταν στη Βουλγαρική Εξαρχία, καθώς και την ίδρυση σχολείων
για την εκμάθηση της βουλγαρικής γλώσσας. Ταυτόχρονα ένοπλες βουλγαρικές
παραστρατιωτικές ομάδες ασκούν εκφοβισμό και προβαίνουν σε βιαιοπραγίες και
δολοφονίες του ντόπιου ελληνικού πληθυσμιακού στοιχείου.
- Τον Αυγ. 1903 ξεσπά
η εξέγερση του Ίλιντεν. Οι Βούλγαροι φέρεται ότι επαναστάτησαν κατά των Τούρκων
στο Κρούσοβο, πόλη κοντά στο Μοναστήρι με συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού
στοιχείου. Στην πραγματικότητα όμως συνεργάσθηκαν με τους Τούρκους προκειμένου
να προβούν στην εξόντωση του ελληνικού στοιχείου της περιοχής. Ξεκίνησε στις 20
Ιουλίου 1903, με το Παλαιό Ημερολόγιο, κατά την εορτή του Προφήτη Ηλία. Γι΄
αυτό η εξέγερση ονομάσθηκε Ίλιντεν, που σημαίνει Ημέρα του Ηλία στα βουλγάρικα.
Το σύνθημα ήταν «Η Μακεδονία στους Μακεδόνες», που ουσιαστικά σήμαινε «Η
Μακεδονία στους Βουλγάρους». Για να αντιληφθούμε τη συνεργασία
Βουλγάρων-Τούρκων να αναφερθεί το εξής : Το Κρούσοβο κατοικούνταν από Έλληνες
και Βουλγάρους. Μετά την καταστολή της επανάστασης, 368 κατοικίες ελληνικές και
290 καταστήματα πυρπολήθηκαν. Από πλευράς αμάχων πολιτών, εκατοντάδες γυναίκες,
παιδιά και άνδρες κατεσφάγησαν. Το αξιοσημείωτο είναι ότι ούτε ένας Βούλγαρος
έπαθε τίποτα και ότι οι στρατιώτες δεν μπήκαν καν στη βουλγαρική συνοικία.
- Η δημιουργηθείσα
κατάσταση υπήρξε αφορμή για την αφύπνιση της Ελλάδας και την έναρξη της
αντεπίθεσης με το Μακεδονικό αγώνα, που διήρκησε περίπου 4 χρόνια (1904-1908),
κατά τη διάρκεια του οποίου γράφτηκαν σελίδες απαράμιλλης δόξας με μορφές που
πρωτοστάτησαν σ' αυτόν όπως ο Γερμανός Καραβαγγέλης ή ο Ίων Δραγούμης και ήρωες
που έχυσαν το αίμα τους για την Μακεδονία όπως ο Παύλος Μελάς και ο Τέλλος
Άγρας.
- Το 1908 στην
Οθωμανική Αυτοκρατορία κυριάρχησαν οι Νεότουρκοι, οι οποίοι υποσχέθηκαν
ανεξιθρησκία και ελευθερία σ' όλες τις μειονότητες που κατοικούσαν στα εδάφη
τους. Τα λόγια τους έγιναν δεκτά με ενθουσιασμό από όλους. Έτσι o αγώνας έπαυσε
και η Μακεδονία απελευθερώθηκε χρόνια μετά από τον ελληνικό στρατό, στους
Βαλκανικούς Πολέμους (1912-13). Με τη λήξη των πολέμων και την οριοθέτηση των
συνόρων φαινόταν ότι το «μακεδονικό ζήτημα» είχε λυθεί οριστικά, καθώς μάλιστα
έγιναν και ανταλλαγές πληθυσμών.
- Η παρουσία όμως
80.000 περίπου σλαβόφωνων στη Δυτική Μακεδονία, αρκετοί εκ των οποίων είχαν
σλαβική συνείδηση, σε συνδυασμό με τη θέση, των ανερχόμενων βαλκανικών
κομμουνιστικών κομμάτων, μεταξύ αυτών και το ΚΚΕ, περί ανεξάρτητου μακεδονικού
κράτους, συντήρησαν το πρόβλημα. Η ελληνική πλευρά, παρά ταύτα, έκρινε ότι το
ζήτημα είχε λυθεί και όσον αφορά τους σλαβόφωνους της Δυτικής Μακεδονίας
υποστήριζε ότι δεν αποτελούσαν ξένη μειονότητα, αλλά ήταν Έλληνες οι οποίοι μιλούσαν
απλώς ένα σλαβικό ιδίωμα. Σε αυτό το διάστημα το Κ.Κ.Ε. ακροβατούσε μεταξύ των
αποφάσεων της Κομιντέρν περί ίδρυσης «ενιαίας και ανεξάρτητης Μακεδονίας» και
της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας, θέση από την οποία αποστασιοποιήθηκε
το 1935, υιοθετώντας την αρχή της «πλέριας ισότητας και των δικαιωμάτων των
μειονοτήτων». Θέση όμως που και πάλι εγκατέλειψε το 1949 όταν κατά τη διάρκεια
της 5ης ολομέλειας υιοθέτησε την απόφαση περί ανεξάρτητου σλαβομακεδονικού
κράτους. Αρχηγός του ΚΚΕ όταν ελήφθη η απόφαση αυτή, ήταν ο Νίκος Ζαχαριάδης.
Περιοχή που έλαβε χώρα η 5η ολομέλεια, ήταν οι Πρέσπες. Το γεγονός αυτό
καταδεικνύει τους συμβολισμούς με την πρόσφατη συμφωνία, που αποφασίσθηκε να
υπογραφεί στην ίδια περιοχή.
- Με την κατάληψη της
Μακεδονίας το 1941 από τα ναζιστικά στρατεύματα, και την παραχώρηση της
ελληνικής Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στους Βούλγαρους, το Μακεδονικό
φούντωσε και πάλι. Η βουλγαρική προπαγάνδα προσέλκυσε ως συνεργάτες της
διαβόητης μυστικής αστυνομίας «Οχράνα», που επιδόθηκε σε τρομοκρατία και προέβη
σε αγριότητες, αρκετούς «βουλγαρομακεδόνες» ενώ πολλοί αριστεροί σλαβόφωνοι
επηρεασμένοι από την προπαγάνδα του Τίτο περί ίδρυσης μακεδονικού κράτους
συγκρότησαν το Σλαβομακεδονικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο, γνωστό ως SNOF. Η
οργάνωση αυτή των σλαβομακεδόνικης συνείδησης κατοίκων της Δυτικής Μακεδονίας
συμμετείχε στον ΕΛΑΣ κατά τη διάρκεια του εμφυλίου μ' ένα τάγμα.
- Τον Αύγουστο του
1944 ο Τίτο ονόμασε την περιοχή των Σκοπίων «Σοσιαλιστική Δημοκρατία της
Μακεδονίας». Μέχρι τότε ονομαζόταν Βαρντάσκα Μπανόβινα δηλ. Περιοχή του Βαρδάρη
όπως είναι γνωστός o Αξιός και ήταν μια επαρχία του Βασιλείου της
Γιουγκοσλαβίας. Στη συνέχεια κατέστη μέρος του ομόσπονδου κράτους της
Γιουγκοσλαβίας χωρίς όμως να έχει κρατική υπόσταση. Ο Τίτο προέβη σ' αυτή την
κίνηση με σκοπό εν μέσω των πολιτικών αναταράξεων στην Ελλάδα να δημιουργηθεί
ένα κράτος που να ελέγχεται από τον ίδιο και να έχει έξοδο στη θάλασσα.
- Η έναρξη του
εμφυλίου πολέμου και η επικέντρωση των πολεμικών επιχειρήσεων στον ορεινό όγκο
της Δυτικής Μακεδονίας έφερε στις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας
μερικές χιλιάδες σλαβόφωνους αριστερούς μαχητές της NOF (Εθνικό Απελευθερωτικό
Μέτωπο), οργάνωσης που στο καταστατικό της περιελάμβανε τη «διεκδίκηση των
εθνικών δικαιωμάτων του μακεδονικού λαού». Με τη συντριβή του Δ.Σ.Ε. το '49,
περί τους 35.000 σλαβόφωνους με σλαβική συνείδηση εγκατέλειψαν με τη θέλησή
τους ή εκδιώχθηκαν βίαια από τη Δυτική Μακεδονία, στη οποία παρέμειναν άλλοι
42.000 με «ελληνική» συνείδηση. Για μια ακόμη φορά η ελληνική πλευρά θεώρησε
ότι είχε τελειώσει με το Μακεδονικό ή τουλάχιστον, αυτό είχε πάψει να αποτελεί
εσωτερικό πρόβλημα έστω με τη μορφή του μειονοτικού ζητήματος, μια και έφυγαν
από την ελληνική Μακεδονία όσοι είχαν σλαβομακεδονική συνείδηση.
- Τα πράγματα όμως
δεν ήταν ακριβώς έτσι. Τα Σκόπια όπου είχαν καταφύγει οι Σλαβομακεδόνες της
ελληνικής Μακεδονίας, εξέπεμπαν αλυτρωτισμό και πίεζαν διαρκώς την κεντρική
κυβέρνηση του Βελιγραδίου να συντηρεί το θέμα και να προβάλλει αξιώσεις έναντι
της Αθήνας, με αποτέλεσμα τον Σεπτέμβριο του 1950 η Γιουγκοσλαβία να θέσει
επίσημα στον ΟΗΕ ζήτημα αναγνώρισης μακεδονικής μειονότητας στην Ελλάδα. Έκτοτε
οι σχέσεις Ελλάδας-Γιουγκοσλαβίας πέρασαν από πολλά κύματα εξαιτίας του
Μακεδονικού. Περί τα τέλη της δεκαετίας του ‘60 και ενώ η γιουγκοσλαβική
προπαγανδιστική δραστηριότητα είχε ατονήσει η κατάσταση εξομαλύνθηκε και
μάλιστα το 1959 υπογράφηκε συμφωνία ανάμεσα στις δύο χώρες με σκοπό την
ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων και διακίνηση προϊόντων, σε βάθος δέκα χιλιομέτρων
στα σύνορα Ελλάδας-Γιουγκοσλαβίας.
- Δύο χρόνια μετά, οι
Γιουγκοσλάβοι άρχισαν να εγείρουν και πάλι ζήτημα μακεδονικής μειονότητας στην
Ελλάδα, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι υφίσταται κακομεταχείριση, αναγκάζοντας την
ελληνική κυβέρνηση το 1962 να κλείσει τα σύνορα παγώνοντας έτσι μονομερώς τη
συμφωνία.
- Το 1980, με τον
θάνατο του Τίτο, η γιουγκοσλαβική ηγεσία ενέτεινε την επιθετικότητά της γύρω
από το Μακεδονικό. Δηλώσεις περί καταπίεσης των «Μακεδόνων του Αιγαίου» από την
Ελλάδα, χάρτες της «Μεγάλης Μακεδονίας», δημοσιεύματα για αρπαγή για
μακεδονικών εδαφών από την Ελλάδα κ.ά. προκάλεσαν την έντονη αντίδραση της
Αθήνας, η οποία το 1982 προέβη σε διάβημα προς το Βελιγράδι. Η επίσκεψη το 1983
στην Αθήνα της τότε πρωθυπουργού της Γιουγκοσλαβίας Μίρκας Πλάνιτς και η
πρωτοβουλία της να εγείρει στις συναντήσεις θέμα μακεδονικής μειονότητας, αλλά
και το ταξίδι του Ανδρέα Παπανδρέου στο Βελιγράδι, το 1986, όπου επίσης του
ετέθη από τους Γιουγκοσλάβους το ίδιο ζήτημα, απείλησαν να τινάξουν τις σχέσεις
των δύο χωρών στον αέρα.
- Φτάσαμε έτσι στη
διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και την ίδρυση το 1991, του «Μακεδονικού κράτους» με
την ονομασία στη συνέχεια «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Το 1993 μετά και τις
αντιδράσεις της Ελλάδας το κράτος αυτό αναγνωρίστηκε από τον ΟΗΕ ως FYROM
(ΠΓΔΜ). Ακολούθησε το 1994 το ελληνικό εμπάργκο. Ένα χρόνο μετά υπογράφηκε η
μεταξύ μας ενδιάμεση συμφωνία η οποία δεν τηρήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό από τα
Σκόπια και αντίθετα είχαμε την ενίσχυση ενός εθνικιστικού μαξιμαλισμού, με
αγάλματα, αλλαγές ονομασιών σε αεροδρόμια, δρόμους και κιτς εκδηλώσεις με
εμφανίσεις αρχαίων Μακεδόνων, κυρίως την περίοδο μετά το 2006, δηλ. στα χρόνια
του Γκρουέφσκι. Το 2008 είχαμε το βέτο της Ελλάδας στην είσοδο των Σκοπίων στο
ΝΑΤΟ και τώρα μετά τη συμφωνία που υπογράφηκε βρισκόμαστε και πάλι στα
χαρακώματα.
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΡΕΣΠΩΝ
- Σε ότι αφορά τη
συμφωνία των Πρεσπών και τα ενδεχόμενα προβλήματα που δημιουργεί σε σχέση και
με όσα προαναφέρθηκαν :
1. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ: Αν τα Σκόπια
ακολουθήσουν τη συμφωνία, η ένταξή τους στο ΝΑΤΟ προχωρεί χωρίς άλλη αντίρρηση,
το ενταξιακό πρωτόκολλο κυρώνεται από όλες τις άλλες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ και
μόνο εκ των υστέρων έρχεται στην ελληνική Βουλή προς ψήφιση μαζί με τη
συμφωνία. Και τότε τα μέλη της ελληνικής βουλής θα κληθούν ή να ψηφίσουν μια
κακή συμφωνία που ενδεχομένως δεν πιστεύουν ή να βάλουν την Ελλάδα απέναντι στα
υπόλοιπα 28 κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ και στους βασικότερους συμμάχους της.
2. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ : Οι διατάξεις για
την εμπορική χρήση των όρων είναι απόλυτα προβληματικές. Με βεβαιότητα μπορεί
να προβλέψει κανείς το αδιέξοδο της διεθνούς επιτροπής να λύσει το πρόβλημα
εντός τριετίας, ανοίγοντας ένα νέο κύκλο έντασης και διεκδικήσεων π.χ. για τον
«μακεδονικό χαλβά» και ότι άλλο φέρει στην ονομασία του παράγωγα του όρου
«Μακεδονία», δηλαδή πρακτικά προβλήματα τα οποία δεν γνωρίζουμε πως θα λυθούν.
3. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ: Η ενδιάμεση συμφωνία του 1995 προέβλεπε
ρήτρες εναντίον του αλυτρωτισμού μόνο της ΠΓΔΜ. Η σημερινή τελική συμφωνία
εξισώνει το πρόβλημα του αλυτρωτισμού και στις δύο πλευρές. Έτσι στο μέλλον μια
κυβέρνηση στα Σκόπια, ενός νέου Γκρούεφσκι, θα έχει τη δυνατότητα να εγκαλεί
την Ελλάδα, σύμφωνα με τις προβλέψεις της συμφωνίας, για αναφορές στα σχολικά
της εγχειρίδια, ονομασίες δημόσιων χώρων και ό,τι άλλο, κατά τη γνώμη των «Σκοπίων»,
υποκρύπτει ελληνικό αλυτρωτισμό εις βάρος τους. Κινδυνεύουμε έτσι να βρεθούμε
να συζητάμε με τους «Σκοπιανούς» για τον Παύλο Μελά και πώς θα πρέπει να τον
διδάσκονται τα ελληνόπουλα.
4. ΑΛΥΤΡΩΤΙΚΑ – ΕΠΕΚΤΑΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ :
- Το άρθρο 1 της
συμφωνίας αναφέρεται ξεκάθαρα σε ιθαγένεια και άρα κατ' επέκταση σε εθνότητα.
Λέει επί λέξει ότι η ιθαγένεια των Σκοπιανών θα θεωρείται στο εξής «η
Μακεδονική». Αμέσως μετά το ίδιο άρθρο αναγνωρίζει και τη Μακεδονική γλώσσα.
Γλώσσα και ιθαγένεια είναι τα βασικά στοιχεία της εθνικής ταυτότητας. Οι
κάτοικοι λοιπόν των Σκοπίων, δηλαδή οι Σλάβοι, θα ονομάζονται Μακεδόνες. Το
γεγονός ότι διευκρινίζεται πως ο λαός αυτής της χώρας δεν σχετίζεται με τον
αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, αναφέρεται στο χθες. Το ιδεολόγημα όμως του «μακεδονισμού»
δημιουργήθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και βασίζεται στην έννοια της
διαμελισμένης πατρίδας. Ο ίδιος ο Ζάεφ κατά τη διάρκεια της συμφωνίας
αναφέρθηκε σε Μακεδόνες, Έλληνες, Ευρωπαίους και όχι σε Βορειομακεδόνες.
- Το Σύνταγμα των
Σκοπίων περιέχει συγκεκριμένα σημεία που αναφέρονται ρητώς σε «Μακεδόνες». Στο
προοίμιο του Συντάγματος αναφέρεται ότι το κράτος της ΠΓΔΜ είναι αποτέλεσμα των
αγώνων του «μακεδονικού λαού» επί αιώνες. Το άρθρο 36 αναφέρεται στα ειδικά
δικαιώματα που παρέχονται σε όλους εκείνους που έχουν αγωνισθεί για «τις Ιδέες
της ξεχωριστής ταυτότητας του μακεδονικού λαού». Το άρθρο 49 αναφέρεται «στα
δικαιώματα των ατόμων που ανήκουν στο Μακεδονικό λαό σε γειτονικές χώρες». Το
άρθρο 56 μιλά για την προστασία «της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του
μακεδονικού λαού». Αυτά τα άρθρα θα αλλάξουν ή δεν θα αλλάξουν; Δεν το ξέρουμε,
μένει να το δούμε.
- Αλλά ακόμα και αν
αλλάξει το Σύνταγμα τι γίνεται με τον εθνικό ύμνο και πόσο εύκολο είναι αλλάξει
ο ύμνος μιας χώρας. Να διαβάσουμε λίγες γραμμές από τον εθνικό ύμνο των Σκοπίων
: «Σήμερα πάνω από τη Μακεδονία γεννιέται ο καινούργιος ήλιος της ελευθερίας,
οι Μακεδόνες μάχονται για τα δικαιώματά τους. Η σημαία κυματίζει από την αρχή
στη Δημοκρατία του Κρούσεβο (Είναι η περιοχή που ξεκίνησε η επανάσταση του
Ίλιντεν), του Γκότσε Ντέλτσεφ, του Πίτου Γκούλι, του Ντάμε Γκρούεφ του Γιάνε
Σαντάνσκι (Όλοι αυτοί είναι οι αρχηγοί της οργάνωσης VMRO που το 1903 ζητούσαν
την αυτονόμηση της Μακεδονίας). Αλλά ακόμα και αν προβάλλουμε την απαίτηση αλλαγής
του εθνικού ύμνου, οι Σκοπιανοί θα μπορούσαν να ζητήσουν κάτι ανάλογο στο
πλαίσιο της αμοιβαιότητας ; π.χ. Να μην παρελαύνουν ενδεχομένως οι
Μακεδονομάχοι στις εθνικές εορτές.
- Ένα από τα
σημαντικότερα επίσης αγκάθια της συμφωνίας είναι ότι υιοθετώντας η ελληνική
πλευρά, αλλά και η διεθνής κοινότητα τη χρήση του ονόματος «Βόρεια Μακεδονία»,
είναι δυνατόν, σε μια επομένη φάση γεωπολιτικών ανακατατάξεων στην Βαλκανική,
να υποστηριχθεί από ιμπεριαλιστικούς και εθνικιστικούς κύκλους των Σκοπίων ότι
υπάρχει και γεωγραφική περιοχή «Νότια Μακεδονία», αναπόσπαστο κομμάτι του
μοναδικού διεθνώς αναγνωρισμένου κράτους με το όνομα «Βόρεια Μακεδονία» και
μάλιστα, με αναγνωρισμένη μακεδονική εθνότητα και γλώσσα. Προφανώς αυτή τη
στιγμή δεν τίθεται θέμα απειλής από το κρατίδιο των Σκοπίων εναντίον της
Ελλάδας, αλλά κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα συμβεί σε 200, 300 ή 1000
χρόνια με δεδομένο ότι πριν 1500 χρόνια οι Σλάβοι δεν κατοικούσαν καν στην
περιοχή. Η ιστορία δεν αποτιμάται με βάση τη χρονική διάρκεια της ζωής των
ανθρώπων, αλλά σε εκατοντάδες χρόνια ή αιώνες.
