ΛΕΞΕΙΣ & ΦΡΑΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ
A
2. αγροικάω = ακούω ή ξαγρυπνώ
3. αδειάζω = ευκαιρώ
4. ακουμπέτι = παρά ταύτα
5. ακώ = ακούω
6. αλάργα= μακριά
7. αλλαξιά= σύνολο ένδυσης,
8.αμπολάω = αφήνω, ελεύθερα, ασύδοτα
9.απόκανα = παρακουράστηκα,
10.αποσταίνω = κουράζομαι
11. αποσπερού = απόψε το βράδυ
12. άραχνος = κακομοίρης,
13. αρούκατος= άτσαλος
14. αχάραγο = αφώτιστο
15. ανακλανιέμαι = τεντόνωμαι
16. ασκί = τουλούμι
17. απίδι= αχλάδι,
18. απαυτώνω = κάνω έρωτα με μια γυναίκα
19. απόπατος = τουαλέτα
20. αραούζης = ασουλούπωτος
21. απαντοχή = υπομονή
22. αυτούνο αυτού = αυτό εκεί
23. αψίω = τρώω χωρίς ψωμί
24. αποκορωμένος = καταραμένος
25. αποκρεύω=σταματώ να τρώω κρέας
26.απάγκιο = μέρος χωρίς αέρα
27.ανάρτυγο=φαγητό χωρίς λάδι
28.απόρριξε =απέβαλλε
29. ανάκαρο = δύναμη, τσαγανό
30. ανεβάσταγος=ανυπόμονος
31. αράδα = σειρά
Β.
32. βατεύω = κάνω sex με παρθένα
33. βαγένι = βαρέλι
34. βανιώνω = παχαίνω
35. βερεσιγέ = χωρίς πληρωμή
36. βουή = συμφορά, μεγάλο κακό
37. βρακοζώνι = ανδρικό εσώρουχ0 με πόδια
38. βίκα = στάμνα
39. βατουριώνω,βατώνα= σύμπλεγμα από βάτα
40. βιζιδάδι = έμπλαστρο
41. βαβίζω = γαυγίζω ή φωνάζω
42. βαρελίτσα=μικρό βαρελοειδές ξύλινο δοχείο
Γ΄
43. γράνα = χαντάκι
44. γουρνοπούλα, = γουρουνόπουλα
45. γερούτσος = γεροντοπαλλήκαρο
46. γλυφοσαγανάς = αυτός που γλείφει το πιάτο
Δ΄
47. δώθενε = από εδώ
Ε΄
48. ευτού = εκεί
49. έντο = νάτο
50. εφτούνο = αυτό
Κ΄
51. κατσούλα = γάτα
52. καταπίτης ή καταπιώνα= οισοφάγος
53. κειώνω = τελειώνω, συμπληρώνω
54. κιούπι=πήλινο,λαγήνι
55. κουτσούνα= κούκλα
56. κούκλα = καλαμπόκι
57. κολιάνιτσα = ευκοίλια
58. κουτρούλι= σωρός χώματος,αυλάκι ντομάτας
59. κουμούτσι = χοντρό κομμάτι ψωμιού
60. κατακεφαλιά =καρπαζιά
61. κουβενταρία = λογοδιάρρια.
62. κουνενές = μωρό
63. καριόλα = 2πλό σιδερένιο κρεβάτι.
64. κόρυζα = αρρώστια πτηνών.
65. κρησάρα = λεπτό κόσκινο.
66. καρκατζέλες = κοπριά κατσίκας.
67. κενώνω = σερβίρω- αδειάζω.
68. κείθενε = από ‘κει,
69. κιβούρι = μνήμα
70. κόφα = μεγάλο καλάθι.
71. κοφίνι =καλάθι
72. κότσαλα = κοτσάνια
73. κούμπλα = βρύση,
74. κουργιαλοί = αυλάκι για φύτεμα ντομάτας.
75. καμώνομαι = σωπαίνω
76. κοτσώνομαι = καμαρώνω
77. κατσόνι = ξύλινο εργαλείο τραβήγματος κλαριού
78. κοπελάτος = υπηρέτης
79. κουλουπώνομαι =χώνομαι στα σκεπάσματα
80. κωλοφωτιά = πυγολαμπίδα
Λ΄
81. λάκο = αργαλιός.
82. λιακωτό = ξύλινο μπαλκόνι που το βλέπει ήλιος
83. λάπατα ή λάπαθα = μακρόστενα πλατιά χόρτα
84. λουμώνω=λουφάζω, κρύβομαι.
85. λόπια = φασόλια.
86. λακάω=τρέχω
87. λιθάρια = τρόχαλα, στρούμποι, βήσαλα.
88. λαχίδια = σκαλωτά χωράφια.
89.λυταρώνω = δένω.
90. λεβέτι = μεγάλο καζάνι.
91. λούζα = πουρνάρι,
92. λούρα = μικρή βέργα.
93. λούκι =καρπός του αραποσίτι (κούκλας)
94. λούμπα = λακούβα
95. λιόπανα = τα πανιά που τινάζουν τις ελιές.
Μ΄
96. μαθές = λοιπόν
97. ματσούκι=κοντόχοντρο ραβδί
98. μάπα= λάχανο
99. μαπίζω = σφουγκαρίζω
100. μούργα =χοντρό κατακάθι λαδιού
101. μπατανία= χοντρή κουβέρτα.
102. μπουγέλος = κουβάς.
103. μπόσικα = χαλαρά.
104. μπάκα = κοιλιά.
105. μπουσουρντάνο = ντενεκές.
106. μασιά = σιδερένιο όργανο για τα κάρβουνα
107. μπάκακας =βάτραχος
108. μπουζία = γουρούνια.
109. μπροστέλα, μπροστοποδιά = ποδιά
110. μαζόχτη = μαζεύτηκε- έφτασε
111. μπαζίνα = χυλός από καλαμποκάλετρο
112. Μου βγήκε η λασά = μου βγήκε η γλώσσα
Ν΄
113. ναχρικά = κατσαρολικά
114. νταβάς = χάλκινο ταψί με καπάκι
115. νάκα = φορητή κούνια μωρών που έβαζαν στην πλάτη τους οι αγρότισες
Ξ΄
116. ξεκορφαρίζω = ο ψηλός που ξεχωρίζει.
117. ξελέμιασμα = σφάξιμο κόκορα.
118. ξεσαγωνιάστηκα = αδυνάτισα πολύ.
119. ξεκωλώνω = ξεριζώνω
120. ξυλοκέρατα = χαρούπια.
121. ξεστερίζουμαι = δεν λαμβάνω υπ’ όψιν.
Ο΄
122. Ολούθε = παντού
Π.
123. παλιόπραμα = παλιάνθρωπος
124. πάντα = μεριά, πλευρά
125. Παραγώνι = τζάκι
126. Παρδαλίζουν = λέγετε όταν οριμάζουν τα σταφύλια
127. Πασπαλώ = ρίχνω άχνη ζάχαρη
128. Παταλιά = οριζόντια θέση τραυματία
129. Πατσαβούρα, πετσάφι = πρόχειρο πανί που χρησιμοποιείται κατά και μετά το φαγητό
130. πετσί λουρί = χέσιμο,
131. πιλαλάω = τρέχω,
132 πιλάλα = τρέξιμο,
133. Πιτάρι = μελισσοκέρι
134. Πιοτούρα = κρασοκατάνυξη
135. πέσε μου = πες μου,
136. πούντος = το μεγάλο δάχτυλο του χεριού,
137. προγκάω = διώχνω κάτι με φωνές, τον φοβίζω
138. πούργι = μεγάλο και φαρδύ καλάθι φρούτων,
139. προσμπούκι = κολατσιό
140. Προσφέρνω = παρομοιάζω με κάποιον άλλο
141. προσώρας = προσωρινά.
Ρ.
142. ρεντίκολο = ρεζίλι, γελοίο
143. ροβολάω = κατεβαίνω τρέχοντας
144. ρουπώνω = χορταίνω
145. ριτσίδι = βράχηκα ως το κόκαλο
Σ.
146. σαγάνι = πιάτο,
147. σαμαροπάϊδα = η λεπτή σανίδα στο πλάϊ του σαμαριού.
148. σαρώνω = σκουπίζω,
149. σακάτου = εκεί κάτω,
150. σαρωματίνα = χορτάρινη πρόχειρη σκούπα
151. σάψαλο = σάπιο
152. σβερκώνω = χτυπώ κάποιον στο σβέρκο.
153. σγαρλίζω = σκαλίζω το χώμα.
154. σγούφτω=σκύβω,
155. σαπάνου = εκεί επάνω,
156. σγρουμπούλι = ογκίδιο στρογγυλό
157. σγουμπαίνω = καμπουριάζω, είμαι σκυφτός
158. σειριά = σόϊ
159. σεργούνι = η ξεφτύλα
160. σκαρίζω = βγαίνω, προβάλω από κάπου
161. σκατοψύχια = κατάρες.
162. σκαφίδα = η σκάφη που έπλεναν τα ρούχα.
163. σκαφίδι = η σκάφη που ζύμωναν το ψωμί.
164. σαπέρα = πήγαινε πέρα,
165. σκαπέτησα = έφτασα ή έφυγα,
166. σαρωματίνα = χορτάρινη σκούπα,
167. σκουληκαντέρα = γλίτσα.
168. σκιάχτηκα = τρόμαξα,
169. σουβή=συμφορά,
170. σκορδοστούμπι = γουδί,
171. σκουράντζος= ρέγγα,
172. σκούζω = φωνάζω,
173. σούδα = στενό δρομάκι,
174. σουράω= σφυρίζω,
175. σπάρτο = κατσαφάνα
176. σταθιμός= σταθμός,
177. σπερνά = κόλυβα,
178. σποράκλα, με σπόρισε = διάρροια
179. στρατόνι = πεζούλα
180. στράφι = άδικα
181. στρεκλάω = βαδίζω δεξιά αριστερά, σκοντάφτω
182. στροφιάζομαι = πέφτω για ύπνο
183. συφουλιάζομαι = σκεπάζομαι,
184. συμπράκαλα = διάφορα είδη οικιακής ή ατομικής χρήσης.
185. στάσεις = βραγιές που φυτεύουν πχ σκόρδα 183. σβώλος = μικροκαμβμένος,
186. σκούρκος =χρυσόμυγα.
187. σιγουρεύω = κρύβω,
188. σφαρδάκλι = βάτραχος
Τ
189. τάσι ή τασάκι= σταχτοδοχείο,
190. τανιέμαι = σφίγκομαι,
191. ταχειά = αύριο,
192. τέτζερης = κατσαρόλα,
193. τέντα = ανοιχτά, διάπλατα,
194. τι λογό = τι είδος,
195. τηράου=βλέπω,
196. τουρλώνω = φουσκώνω,
197. τράβα= καδρόνι στέγης,
198. τρόκανι = κουδούνι αιγοπροβάτων
199. τσακάω = τσακίζω
200. τσαλίμια, τσαλιμάκια = νάζια
201. τσαντίλα = ύφασμα που πήζουν το τυρί.
202. τσαφάρι = κνήμη του ποδιού,
203. τσιγαρολάχανα = μυρωδικά χόρτα,
204. τσικάου = τσουγκρίζω
205. τσότρα= δοχείο κρασιού,
206. τσουτσουρώνω = αγριεύω
207. τσεμπερέκι ή ζεμπερέκι= πόμολο ή σύρτης πόρτας,
208. τσουμπλέκια= κουζινικά σκεύη,
209. τσουράπι= κάλτσα,
210. τσιγκλάω = προτρέπω,
211. τσεμπέρι ή τσεμπέρα = Γυναικείο μαντήλι.
Φ
212. φακλάνα= κακόφημη γυναίκα (πουτάνα).
213. φαγανιάρης = λαίμαργος
214. φελί = ένα κομμάτι παστού βακαλάου
215. φκτίκια = βαφτιστικά ρούχα
216. φλέσουρα = μικρά σκουπιδάκια από ξύλα
217. φλομώνω = ζαλίζω
218. φούγα = οργή
219. φουρφουράω = θορυβώ
220. φρύξες = ψωμί προηγούμενης ημέρας που το ψήνουν στο φούρνο
221. φτούνος = αυτός
Χ.
222. Χαρανί = καζάνι,
223. χαντρολέμι = κολιέ,
224. χαλαστάρι =πέτρα
225. χαβάνι = σιδερένιο γουδί.
226. χαρχαλεύω = ψάχνω
227. χάφτω = καταπίνω λαίμαργα, ξεγιελιέμαι.
228. χόβολη = στάχτη
229. χουνέρι = πάθημα
230. χορήγι = ασβέστης
231. χουγιάζω = βρίζω
232. χρονιάρα = η ημέρα που είναι αργία, καθώς και οι μεγάλες γιορτές
Ψ.
233.ψες = χθές.