Του Βασιλείου Δημ. Γεωργιόπουλου
Την κυριώνυμη ημέρα της εορτής της Αγίας Θεοδώρας εκ Βάστα Αρκαδίας τελέσθηκαν ο Όρθρος, η ευλόγηση των προσφερόμενων άρτων στον
προαύλιο χώρο της παγκοσμίου γνωστής Εκκλησίας για το θαύμα των δέντρων επάνω στη στέγη της και η πανηγυρική Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου
Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης και Τοποτηρητή της Ιεράς Μητροπόλεως
Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ. Ευσταθίου και με τη συμμετοχή αρκετών κληρικών από
την ευρύτερη περιοχή και από πάρα πολλά μέρη της Ελλάδος και ιδιαιτέρως δε με την συμμέτοχη
του Πανοσιολογιότατου Διακόνου κ. Βοσπόριου Μαγκαφά, υπογραμματεύς της Αγίας
και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου (Κωνσταντινουπόλεως), ο οποίος
έλκει την καταγωγή του από την Άνω Μέλπεια (Γαράντζα) Μεσσηνίας και είχε έρθει από το μαρτυρικό Φανάρι να συνεορτάσει μαζί μας την μνήμη της μεγάλης Αγίας της εκκλησίας μας.
Στη μελίρρυτη και εξόχως διδακτική ομιλία του προς τους
πολυάριθμους ευλαβείς προσκυνητές από όλο τον ελλαδικό χώρο, οι οποίοι είχαν κατακλύσει
τον περίγυρο του θαυμαστού Ιερού Ναού της Αγίας Θεοδώρας, ο σεπτός Ποιμενάρχης
αναφέρθηκε στον μεσιτικό και λυτρωτικό
ρόλο της αγίας, καθώς και στο μαρτύριο της, αλλά και στο θαύμα που όλοι μας μπορούμε να δούμε με τα μάτια μας. Παράλληλα
τόνισε, ότι για να εισακουστούν οι προσευχές μας προς την αγία και ιδιαίτερα προς
τον ζωοδότη Χριστό, θα πρέπει η βιωτή μας να χαρακτηρίζεται από καθαρότητα στην ψυχή μας, στον
λογισμό, στον λόγο μας και στο σώμα μας. Βέβαια, τόνισε ότι πρέπει μέσα στη ζωή
μας, καθώς πορευόμαστε πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες με αγώνα και με προσευχή και ακόμη πρέπει να μην κλονίζεται η πίστη μας και ούτε να τα εγκαταλείπουμε και να δειλιάζουμε
κάθε φορά, που μια δυσκολία μας φαίνεται ανυπέρβλητη, αλλά αντίθετα να θερμαίνουμε
την πίστη μας να προστρέχουμε στους Αγίους, στην Παναγιά μας και στον Ιησού Χριστό
και να παρακαλούμε να ζητάμε, αλλά και γιατί όχι και να παραπονιόμαστε και θα δείτε
ότι ο Κύριος μας είναι πάντα μαζί μας και οι προσευχές μας θα εισακουστούν.
Στο τέλος του κηρύγματος, του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ.κ. Ευστάθιος αναφέρθηκε ότι πριν από αρκετά χρόνια όταν υπηρετούσε στην Ιερά Μητρόπολη Γόρτυνος ως ιεροκήρυκας ερχόταν κάθε χρόνο στην εορτή της αγίας και φέτος είναι για αυτόν μια σημαντική και συγκινητική στιγμή καθώς ξανά έρχεται μετά από πάρα πολλά χρόνια και ιερουργεί ως επίσκοπος σε αυτόν τον αγιασμένο τόπο. Ευχαρίστησε και εξέφρασε τον αμέριστο σεβασμό του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο για την αμέριστη αγάπη του και ζήτησε από τον πατέρα Βοσπόριο να μεταφέρει τον απέραντο σεβασμό του, τις ευχές του και την αγάπη του, αλλά και εξέφρασε τις ευχαριστίες του προς τους ιερείς και τους πιστούς, που κατέκλεισαν τον θαυμαστό και αγιασμένο χώρο από όλα τα μέρη της πατρίδας μας, ευχόμενος σε όλους χρόνια πολλά γεμάτα υγεία και κάθε καρποφόρο στην ζωή τους .
Ιστορικά και βιογραφικά στοιχεία για
την Αγία Θεοδώρα
Σχετικά με την
Οσιοπαρθενομάρτυρα Θεοδώρα, της οποίας η μνήμη τιμάται κάθε χρόνο στις 11
Σεπτεμβρίου στο χωριό Βάστα Αρκαδίας, έχουν ακουστεί πολλές και διάφορες
ιστορίες, κυρίως για τον τρόπο με τον οποίο άρχισε να υπηρετεί το μοναχισμό.
Οι δύο πιο
γνωστές ιστορίες αναφορικά με την Αγία Θεοδώρα έχουν ως εξής: σύμφωνα με την
πρώτη, η Αγία καταγόταν από μία φτωχή οικογένεια και εφόσον ήταν το μεγαλύτερο
παιδί της, εξαιτίας της οικονομικής ανέχειας της οικογένειάς της, αναγκάστηκε
να μεταμφιεστεί σε άνδρα και να υπηρετήσει ως μισθοφόρος στρατιώτης.
Τότε τον
ερωτεύτηκε μία νεαρή κοπέλα (ως Θεόδωρο πλέον) και επειδή δεν υπήρξε
ανταπόκριση από τον Θεόδωρο, η νεαρή τον κατηγόρησε ότι την είχε αφήσει έγκυο.
Έτσι φαίνεται
να οδηγήθηκε στο μαρτύριο από την οικογένεια της κοπέλας.
Σύμφωνα με τη
δεύτερη εκδοχή, η Αγία καταγόταν από χωριό της Πελοποννήσου, με πιθανότερες τις
περιοχές της Αρκαδίας και της Μεσσηνίας. Η οικογένειά της ήταν εξαιρετικά
θεοσεβούμενη και προφανώς έτσι ήρθε και εκείνη κοντά στο Θεό.
Αποκορύφωμα
της αφοσίωσής της και της αγάπης της γι’ Αυτόν αποτέλεσε η απόφασή της να
συνεχίσει τη ζωή της σε μοναστήρι και να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στο Χριστό.
Συνέβη όμως το
εξής παράδοξο γεγονός: η Αγία Θεοδώρα προτίμησε να εγκαταβιώσει σε ανδρική Μονή
και όχι σε γυναικεία. Ωστόσο στη Μονή της Παναΐτσας, όπου
και έμενε μεταμφιεσμένη σε άνδρα με το όνομα Θεόδωρος, αποτέλεσε παράδειγμα
προς μίμηση χάρη στην υπακοή και την ταπεινοφροσύνη της.
Γι’ αυτό και ο
Ηγούμενος της είχε αναθέσει εξαιρετικά υπεύθυνες εργασίες στη Μονή. Κατά την
περίοδο που έπληττε λιμός την περιοχή ο μοναχός Θεόδωρος επισκεπτόταν τα σπίτια
των Χριστιανών αναζητώντας βοήθεια.
Μία από τις
γυναίκες όμως που επισκέφθηκε τον κατηγόρησε πως την άφησε έγκυο. Όπως είναι
φυσικό, αυτό δεν θα μπορούσε να ισχύει.
Παρόλα αυτά η
Αγία Θεοδώρα, αν και αρνήθηκε τις κατηγορίες, ακολούθησε τους γονείς της
γυναίκας ως το χωριό Βάστα της Αρκαδίας, όπου και εκτελέστηκε με αποκεφαλισμό.
Όταν πλέον οι κατήγοροί
της αντίκρισαν το γυμνό σώμα της και κατάλαβαν τι είχε συμβεί ζήτησαν συγχώρεση
από το Θεό.
Σύμφωνα με την
παράδοση μάλιστα, η Αγία θεοδώρα φαίνεται να παρακάλεσε το Θεό, πριν τον
αποκεφαλισμό της, οι τρίχες του κεφαλιού της να γίνουν δέντρα, το αίμα της
ποτάμι για να τα ποτίζει και το σώμα της ναός.
Σύμφωνα με τον
Πρωτοσύγκελο της Ι.Μ. Γόρτυνος και Μεγαλουπόλεως, π. Ιάκωβο Κανάκη, η
επικρατέστερη άποψη είναι η δεύτερη.
Ο π. Ιάκωβος
αναφέρει πως σύμφωνα με την έρευνα της Μητροπόλεως που έχει βασιστεί σε εικόνες
και συναξάρια, η Αγία Θεοδώρα παντού εμφανίζεται ως ασκητική φυσιογνωμία και
πουθενά ως στρατιώτης.
Η έρευνα της
Μητροπόλεως επικεντρώνεται σε δύο πιθανότητες για το λόγο που οδήγησε την Αγία
να εγκαταβιώσει σε ανδρώο μοναστήρι:
α) με αυτόν
τον τρόπο ήθελε να κάνει περισσότερους και ενεργούς ασκητικούς αγώνες
και β) έτσι θα χάνονταν πλήρως τα ίχνη της.
Αγία Θεοδώρα
της Βάστα Πελοποννήσου – Η Αγία Θεοδώρα καταγόταν από την Αγιοτόκο και Ηρωοτόκο
Πελοπόννησο γι’ αυτό και από κάποιους ονομάζεται Αγία Θεοδώρα η «Πελοποννήσια».
Ως προς την
καταγωγή της πιθανότερες περιοχές φαίνεται να είναι η Αρκαδία και η Μεσσηνία.
Πράγματι, στην
στέγη του ιδρυθέντος ναού που βρίσκεται στη Βάστα της Αρκαδίας ανεφύησαν 17
δένδρα, τα οποία παραδόξως στέκονται στην στέγη και ομολογούν ότι «ὅπου ὁ Θεὸς
δὲ βούλεται νικᾶται φύσεως τάξις».
Λεπτομερή
βιογραφία της Αγίας, έγραψε ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλουπόλεως κ.
Θεόφιλος.
Να παρατηρήσουμε, τέλος, ότι η βιογραφία της Αγίας αυτής, έχει αρκετά κοινά στοιχεία, μ’ αυτά της Αγίας Θεοδώρας της Αλεξανδρινής.
